Bataklıktan İlmin Merkezi’ne: Horhor Medresesi Modern Çehresiyle Hizmete Açıldı
Van Kalesi’nin eteklerinde bulunan tarihi Horhor Medresesi Camii, kapsamlı restorasyon ve çevre düzenlemesinin tamamlanmasıyla yeniden ibadete ve turizme açıldı.
Bir dönem bataklık hâline gelen ve kullanılamaz durumda olan alan, drenaj sisteminin yenilenmesiyle tamamen değişti. Doğal su kaynaklarının kontrol altına alınması sayesinde düzenli su akışı sağlanırken, bölgede yeni dinlenme alanları, yürüyüş yolları, havuzlar ve geniş yeşil alanlar oluşturularak modern bir görünüm kazandırıldı.
Tarihi Yapı Aslına Uygun Şekilde Yeniden İnşa Edildi
Tarihi kaynaklarda Birinci Dünya Savaşı sonrası Ermeniler tarafından tahrip edildiği belirtilen, mimari özelliklerine göre 18. yüzyıla tarihlenen Horhor Medresesi Camii, aslına uygun şekilde restore edildi. Bediüzzaman Said Nursi’nin 1897–1907 ve 1912–1914 yıllarında ibadet ve talebe yetiştirme amacıyla kullandığı yapı, ilk olarak 2012’de restore edilse de yaşanan teknik sorunlar nedeniyle 2019’da yeniden ibadete kapatılmıştı.
Van Valiliği Yatırım İzleme ve Koordinasyon Başkanlığınca eksiklerin giderilmesi sonucunda cami, bu yıl itibarıyla beş vakit namazda yeniden cemaatiyle buluşmaya başladı.
“Horhor” İsmi Akan Suyun Sesiyle Yaşıyor
Horhor Medresesi Camii İmam Hatibi İsmail Tukdan, caminin adının bölgeden akan suyun çıkardığı “horhor” sesinden geldiğini belirterek yapının tarihî konumuna dikkat çekti.
Tukdan, “Bediüzzaman Said Nursi Hazretleri, 1896–1907 yılları arasında Van’a gelerek irşat faaliyetlerinde bulunuyor. Horhor Medresesi’nde hem dinî hem fen ilimleri okutuyor. Risale-i Nurlar’da geçtiği üzere dönemin kimya, fizik ve matematik hocalarıyla ilmî tartışmalara girerek üstün geliyor” dedi.
Bölgenin İlk İlim Merkezi: “Medresetü’z-Zehra’nın Başlangıç Noktası”
İmam Hatip Tukdan, Horhor Medresesi’nin Bediüzzaman tarafından “Medresetü’z-Zehra’nın mekteb-i iptidaisidir” şeklinde tanımlandığını belirterek, bölgenin üniversite temelli büyük bir ilim projesinin ilk adımlarının burada atıldığını söyledi.
“O dönemde Hakkari, Şırnak, İran ve Irak’tan birçok âlim buraya gelerek ders görüyor ve icazet alıyordu. Ancak 1914’te yaşanan olaylarda medrese diğer Müslüman yapıları gibi tahrip edilerek yakıldı ve uzun yıllar harabe halinde kaldı” diye konuştu.
2010–2024 Arası Büyük Yenilenme Yolculuğu
Medrese, 2010 yılında restore edilerek ayağa kaldırılmış ancak teknik sorunlar nedeniyle 2019’da tekrar kapatılmıştı. Van Valisi Ozan Balcı’nın girişimleriyle başlatılan çalışmalar kapsamında 2024’te drenaj sistemi yenilendi, tavan akıntıları giderildi, yürüyüş yolları, aydınlatmalar, abdestlikler ve çeşmeler tamamen elden geçirildi.
Tukdan, “Horhor Medresesi Camii artık beş vakit, cuma ve cumartesi sabah namazlarında cemaatle dolup taşıyor. Hafta sonları 3 ila 5 bin kişi burayı ziyaret ediyor. Hem ibadet ediyor hem de tarihî atmosferi hissederek adeta geçmişle köprü kuruyor” dedi.
Ziyaretçilerden Tam Not: “Burası Artık Bir Çekim Merkezi”
Daha önce bölgenin adeta bir bataklık olduğunu söyleyen ziyaretçi İlhan Öztekin, yeni düzenlemenin tarihi alana büyük değer kattığını ifade etti. Öztekin, “Burası artık hem ibadet hem gezinti alanı olarak çok sayıda kişi tarafından ziyaret ediliyor. Emeği geçen herkese teşekkür ediyoruz” diyerek duygularını dile getirdi.
